John Evans Fiifi Atta Mills e la Gaana yidaandɔɔ naŋ da zeŋ kogi zu kyɛ kpi la lɛ (21 July 1944 – 24 July 2012) e la a Gaanean pɔletesean ane merɛ zanzanna naŋ toŋ Gaana peraseden yi 2009 te tɔ 2012 onaŋ kpi. O da kpɛ a Ɔfere 7 January 2009, o naŋ da daa o dataa lɔɔ Nana Akufo-Addo 2008 yuoni poɔ Gaanean perasedɛn kyakya poɔ.[1] Ona da la a perasedɛn potuuro 1997 te tɔ 2001 ko Perasedɛn Jerry Rawlings, kyɛ o da gaa la a kyakya 2000 ane 2004 perasedɛn kyɛ ba di ane a kataweɛ paati (NDC). Ona da la Gaana wɛderɛ naŋ na kpi a perasidɛn Ɔfere toma poɔ.[2]

John Evans Atta Mills
nensaala
Dɔɔ bee pɔge bee dɔgebodɔɔ Maale eŋ
Dɔgebo paaloŋGhana Maale eŋ
Name in native languageJohn Evans Atta Mills Maale eŋ
Yo-ennaa bee yoporaaJohn Maale eŋ
Family nameMills Maale eŋ
Dɔgebo bebiri21 Gyoonoɔre 1944 Maale eŋ
Dɔgebo zieTarkwa Maale eŋ
Kūū bebiri24 Gyoonoɔre 2012 Maale eŋ
Place of deathAccra Maale eŋ
Manner of deathnatural causes Maale eŋ
Cause of deathlaryngeal cancer Maale eŋ
Place of burialAsomdwee Park Maale eŋ
SpouseErnestina Naadu Mills Maale eŋ
RelativeThomas Hutton-Mills, Jr. Maale eŋ
Native languageFante Maale eŋ
Kɔkɔyelii, sɛge ne bee goligoluuBɔrefɔ, Fante Maale eŋ
TonnoɔrePɔleteesa, university teacher, Lɔɔyɛ, economist Maale eŋ
Field of workjurisprudence Maale eŋ
EmployerUniversity of Ghana Maale eŋ
VoaraaPresident of Ghana, Vice President of the Republic of Ghana Maale eŋ
Work locationAccra Maale eŋ
Politikal paati mɛmbaKataweɛ paati Maale eŋ
Candidacy in election2008 Ghanaian general election Maale eŋ
Ŋmene bee sagediibuMethodism Maale eŋ
Sportfield hockey, swimming Maale eŋ
Member ofGhana Stock Exchange Maale eŋ
Award receivedFulbright Scholarship, Order of the Star of Ghana, Order of the Volta Maale eŋ
Ghana Place Names URLhttps://sites.google.com/site/ghanaplacenames/places-in-perspective/birthplaces#h.i7q8y8pcnmdo Maale eŋ

O Nyɔvore Yele

maaleŋ

O dɔgereba da e la John Atta Mills Sr., an wulwullo, maŋ wuli Komenda Teacher Training College ane Mercy Dawson Amoah. [3]Ona da la a ba biiri bayi soba (naŋ e bidɔɔ dɛndɛŋ) yi o beɛre bayɔpoi poɔ.[4] O da e la mɛmba ko a Fante ethnic group, o yi la a paaloŋ ba naŋ boɔlɔ Ekumfi Otuam naŋ be Mfantsiman East Desekyere poɔ a Central Irigyin Gaana poɔ. O da gaa la a o peramere sakuu ane a o sɔgaŋ sakuu Huni Valley Methodist ane Komenda Methodist sɔgaŋ sakuu. O da la gaa la Achimota Sakuuri a o sɛkondere sakuu zannoo, be o naŋ baare a Ordinary ane Advanced-Level Certificates 1961 te tɔ 1963, ane a yuniveniti naŋ be Ghana, Legon, be o naŋ baare neŋ bachelor of law degree, LLB ane a professional law certificate 1967.

Mills gaa la London School of Economics ane Political Science te nyɛ LLM 1968 kyɛ la nyɛ PhD in Law yineŋ Oriental sakuu ane African zannoo sakuu ko Merɛ, zanne kyɛllɛɛ yineŋ federal University of London, o naŋ da baare o doctoral thesis yineŋ field of taxation ane economic development 1971 o naŋ da e yuomo 27.

Pɔletese Toma

maaleŋ

Gaana Perasedɛn potuuro

maaleŋ

Perasedɛn kogo zu zemmo kyakya 1992, a National Convention Party (NCP) da tage mare la a kataweɛ paaati (NDC). Former Provisional National Defence Council (PNDC) kyaaman, ane zuzeɛ a Gaana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings da iri la NCP wɛderɛ, Kow Nkensen Arkaah, ka o da e o potuuro. Ba da vootu iri ba na e wɛdereba a 1992 vootu poɔŋ, Arkaah da toŋ la yi 1992 te tɔ 1996.

Yi be puoriŋ, 29 January 1996, a NCP da iri la bamenne yineŋ a kataweɛ paate (NDC). Arkaah neŋ a National Convention Party da gaa made la a wɔɔ paate ka ba da iri o ka e a perasedɛn potuuro ko John Agyekum Kufuor a naŋ ŋmɛ kyakya new a kataweɛ paati. Rawlings da iri la Mills ka o da leɛre o potuuro naŋ da yi a potuuluŋ gbɛɛ poɔ ka na gaa a perasedɛn kyakya gbɛre boyi poɔ ka ba da di a la gaa a ɔfere gbɛre boyi soba, ka ba da toŋ toma yi 1996 te tɔ 2000. O naŋ da tona a perasedɛn potuuro toma, o da e la a kyaaman ko kpasɔgelɔ (Police) Council a Gaana ane kyaaman ko a Economic Management Team meŋ.

Perasedɛn Vootu

maaleŋ

2000, Mills da e la NDC's kogo are koɔrɔ, 2000 perasedɛn vootu saŋa na Rawlings naŋ da toŋ toma sigi a kogo zu. O dataa a vootu poɔ da la John Agyekum Kufuor, ona la da e a kogo zu-araa ko a wɔɔ paati (NPP). 2000 perasedɛn kampeene poɔ, ba da ŋmaa la ziriŋ eŋ Mills ka ka o naŋ di, ka o naŋ maŋ derɛ la hakelɛ yire Rawlings zie wagere la wagere zaa. A dɛndɛŋ soba poɔ, naŋ da e 7 December 2000, Mills da nyɛ la bie 44.8%, da di new bie 48.4%, naŋ da e o gbɛre boyi soba. On 28 December 2000, Kufuor da daa la Mills lɔɔ neŋ bie 56.9% kɔɔ poɔ a da zeŋ a kogo 7 January 2001.

Sommo Yizie

maaleŋ
  1. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm
  2. https://archive.today/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm
  3. https://web.archive.org/web/20230626113938/https://3news.com/where-is-prof-mills-body-sam-atta-mills-asks-after-alleging-tomb-has-been-tampered-with/
  4. https://web.archive.org/web/20230626114119/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/LIVESTREAMING-Launch-of-the-John-Evans-Atta-Mills-JEAM-Memorial-Heritage-1458904