Kultaa weltaa

Kultaa weltaa e la dɔɔ ne o pɔge naŋ sage a de taa kyɛ ka yelkaŋa zuiŋ ka ba la ŋmaa taa yɛlɛ bare. A weltaa ŋa ma baŋ bebe la ka nɔkyage, yelbawontaa, setaana wa kpɛ ba soga poɔ. Dakoroŋ saŋa ka dɔɔ wa ŋmare o pɔge daaŋaa bare, lɛ wuli ka a kultaa baare la bee ka a pɔge wa de o serɛ tammo tiili/ dɛle tulimo bee ka a pɔge ba wa sagra sɛŋgan yeltarre la ka kultaa maŋ sãã. Kyɛ te pampana Dagaaba laŋkpeɛbo poɔ, dɔɔ bee pɔge ma baŋ bare la o kultaa a yi a yɛlɛ ama poɔ;

Yɛlɛ Mine Na Maŋ Waana Ne Kultaa Weltaa

1. Ka a pɔge bee dɔɔ ba wa taa gyogo.

2.Ka a pɔge bee dɔɔ wa waa soɔbo/soɔba.

3.Ka a pɔge bee dɔɔ wa waa sɛnsɛna.

4. Ka a pɔge bee dɔɔ wa taa entuo ne toma.

5.Ka a pɔge bee dɔɔ memelemele/gagaraa/ziri ŋmaa yɛlɛ wa eŋ koɔ te zuo

Kultaa Tɛɛtɛɛ

i. Pɔge-bɔ-deraa: Ona la pɔge naŋ zeŋ o saayiriŋ bee a be ziekaŋaŋ ka dɔɔ nyɛ o, ka o ne o yele kpɛ ka a pɔge kuli o.

ii. Dendege pɔge (dendeu): Pɔgelee pɔge naŋ maŋ deɛ o saayiriŋ a guoli de ko o serɛ yiriŋ la dendegi pɔge.

iii. Pɔge piiraa: O waa la pɔge fo naŋ gɛrɛ yiri ka ba dɔgeɛɛ, ka fo piili tuuro o yɛlɛ ka o wa e kpoŋ ka fo de.

iv. Tẽẽ pɔge: Ona la pɔge tẽẽ-erɛ na saŋ o baaloŋ ka pɔge saamine teɛ de, o baaloŋ ka pɔge saamine leɛ de ko a tee-erɛ. A pɔge baaloŋ ba naŋ saŋ meŋ maŋ tõɔ yeli ka o na kuli la a soba.

v. Kopɔge/Pɔgekoɔre: pɔge serɛ naŋ kpi kyɛ kyɛre o ka a yiri neɛkaŋa leɛ de la a kopɔge/pɔgekoɔre.

vi. Pɔge nyɔgraa: O waa la pɔge ba naŋ ŋmaa nyɔge ka a ba e aŋa o ne a noba yelbaŋ la.

vii. Toma pɔge: Ona la pɔge ba naŋ de ko dɔɔ, a dɔɔ toma zuiŋ.

viii. Are-pɔge: Are-pɔge la neɛ naŋ gaa. O areyiri te de bee o aremine naŋ ko o.

ix. Zɔmen-pɔge: Pɔge ne zɔmeŋa naŋ de ko o ba baaloŋ/zɔmennoŋ na zuiŋ.