Dagaare/Waale Sɛgebie

Dagaare/Waale sɛgebie waa la bommanne wuli na te naŋ maŋ de sɛge ne yɛlɛ te naŋ maŋ yɛlɛ ne Dagaare /Waale kɔkɔre. Aŋa Naasaalba naŋ taa a, a aboɔlɔ a "Alpha" lɛ ka a be Dagaare/Waale meŋ ka ba boɔlɔ a sɛgebie. Asɛgebie ŋa po-eŋ la zage bɛrɛ ayi. Ana la; sɛgebinyaŋne ane sɛgebidaare. Ka neɛŋ na sɛge Dagaare /Waale yelbiri ka o tori, a ferɛ la ka a soba de Dagaare /Waale sɛgebie yoŋ sɛge ne o lɛ naŋ seŋ.

Sɛgebie ama naŋ tu la waa Dagaare /Waale sɛgebie:a,b,d,e,f,g,h,i, k,l,m,n,ŋ,o,p,r,s,t,u,v,w,y,z,kp,ny, gy, gb, ŋm.

Kyɛlle Kyɛ A sɛgebie ama waa la Naasaalee sɛgebie kyɛ ba waa Dagaare/Waale eŋ sɛgebie : c, j,q, ane x.

DAGAARE /WAALE SƐGEBINYANNE(VOWELS)

maaleŋ

Dagaare /Waale sɛgebimyanne waa la ayɔoi (7). Ana ; a, e, i, o, u, ɔ, ɛ. Ba boɔlɔ a la sɛgebinyanne bonso a maŋ voona la kpeɛŋaa a boɔloo saŋa. Aŋa Dagaaba /Waala boŋŋmeɛre ama; gyile, ane tumpani, a boŋŋyanne la maŋ voona a ŋmeɛbo saŋa. A ŋaa la ka ba pãã kaa a nyɛ ka a gaŋgye ŋa sɛgebie la maŋ voonɔ yaga, ka ba boɔlɔ a ka "sɛgebinyanne " kyɛ ka anaŋ wa ta voonebiyanne, ana e la awae (9). A voonebinyanne la ama ; /a /, /e /, /i /, /o /, /u/, /ɛ /ē /, /õ/. Voonebie mine na baŋ sagerɛ la /ē / ane /õ/. A ŋaa ba waa yelpaala ko Dagaaba /Waala yoŋ bonso a ŋaa be la Nasaal kɔkɔre meŋ poɔ.